Gemiste kans: géén +150 euro per kind voor gezonde voeding op scholen in Destelbergen
Schepen van onderwijs laat Destelbergenaar opdraaien voor subsidies in andere gemeenten, zonder er zelf te ontvangen.
In dit bericht leest ge hoe de Vlaamse regering gezonde voeding wil verankeren in Vlaamse scholen, waarom het fout loopt in destelbergen, en hoe het beter kan.
Samenvatting
Nationale en internationale organisaties pleiten al jaren voor de terbeschikkingstelling van gezonde voeding op school om zo een gezond voedingspatroon aan te leren.
De Vlaamse regering trekt 73 miljoen euro uit om gezonde voeding aan te bieden op scholen, op voorwaarde dat lokale overheden ook hun duit in het zakje doen.
Een gezin kan zo per kind meer dan 150 euro per jaar besparen.
De huidige schepen van onderwijs in Destelbergen wil niet met de nodige centen over de brug komen. Hierdoor betaalt elke Destelbergenaar voor de gezonde voeding in de deelnemende gemeenten, zonder er zelf te ontvangen.
Vooruit 9070 vraagt om juiste informatie in te zamelen, en de projectsubsidies voor gezonde voeding op school opnieuw voor te leggen op taskforce onderwijs.
De Vlaamse regering, met bevoegd minister Caroline Gennez, maakt sinds dit jaar zo’n 73 miljoen euro vrij voor gezonde voeding op school.
Per leerling, per schooljaar: voor elke 72,94 euro (het lokale aandeel) dat een gemeente spendeert aan gezonde voeding op school, wil de Vlaamse overheid daar 97,25 euro bovenop doen.
Elke school beslist apart of ze deelneemt.
Scholen en lokale besturen kunnen kiezen of ze samenwerken. Maar theoretisch gezien kan elke school apart beslissen hoe ze dat geld besteden: dat kan dienen voor schoolsnacks, maar ook warme maaltijden kunnen uitgebreid of gezonder gemaakt worden.
Er mogen ook logische grenzen gesteld worden aan de deelnemende leerlingen: bv. enkel kleuteronderwijs, of enkel tot een bepaalde leeftijd.
Het is niet de bedoeling dat leerkrachten fruit zitten snijden of ‘n plat chaud staan koken. Lokale besturen hebben de taak om alles te coördineren
Het lokale aandeel mag bestaan uit: bijdragen van oudercomités, bijdragen van de scholen, sponsoring van (lokale) bedrijven of organisaties, werkings- en logistieke kosten die het lokale bestuur maakt, kosten gemaakt in het kader van reeds lopende projecten, maar ook andere subsidies (zoals Oog voor Lekkers).
Na de eerste deadline, drie weken na aankondiging, waren reeds 60.000 leerlingen ingeschreven.
Met dat bedrag, en ongeveer 144 volledige, en 36 halve schooldagen per jaar zit ge aan…
HOERA, EEN EURO PER SCHOOLDAG PER KIND!
Ge kunt daar cynisch over doen, of ge kunt optimistisch zijn en kijken hoe een euro per dag het verschil kan maken, en daar een volledig gezonde-voedingsbeleid rond in elkaar boksen. Want het is nodig.
Junk food en snoep is overal
Dat het nodig is, dat komt niet uit de lucht gevallen. In mei van dit jaar publiceerde UNICEF het Child Nutrition Report. Conclusie: wereldwijd zijn kinderen te dik, en eten ze véél te veel ongezonde troep. Waarom? Omdat het zo alom beschikbaar is. Het rapport doet acht aanbevelingen, waarvan deze: maak gezonde voeding beter beschikbaar, zoals op scholen.
En ook Sciensano, die ge waarschijnlijk nog kent van tijdens de pandemie, deed daar een onderzoek naar op vraag van het Vlaamse departement Zorg. Zij onderzochten hoe buurten toegang hadden tot (on)gezonde voeding.
Conclusie: jaar na jaar verslechtert de situatie en neemt de beschikbaarheid van gezonde voeding af.
Sciensano deed ook nog een onderzoek naar de impact van de aanwezigheid van ongezonde voedingspunten op het BMI (verhouding tussen gewicht en lengte) van kinderen. In dat rapport concludeerden ze dat er een verband is tussen de aanwezigheid van junk food en lichaamsgewicht bij kinderen.
Er werd een positief verband gevonden tussen de densiteit van fastfood, afhaal- en bezorg restaurants en de densiteit van gemakswinkels aan de ene kant en de gemiddelde BMI en het percentage leerlingen met overgewicht aan de andere kant. Dit verband werd gevonden voor kinderen jonger dan 6 jaar en kinderen tussen 6 en 12 jaar. […] voor elk additioneel fastfood, afhaal of bezorg verkooppunt binnen een 500m wandelafstand van de schoolingang, de gemiddelde BMI van de kinderen 6-12 jaar van die school […] stijgt..
MOS, een Vlaamse instelling die helpt, “om van je school een milieuvriendelijke en duurzame leer- en leefomgeving te maken, samen met de leerlingen, het schoolteam en het netwerk van de school” werkt rond duurzame voeding stelt dat scholen een belangrijke schakel zijn bij de ontwikkeling van een evenwichtig voedingspatroon.
Wat kan die euro per schooldag daar aan veranderen?
Laten we direct realistisch zijn. Hoezeer Vooruit tijdens de verkiezingen hamerde op warme maaltijden: met één euro per dag koopt ge geen gezonde warme maaltijd. En ook de vereiste voorzieningen zijn onvoldoende aanwezig om dat in de meeste gemeenten uit te rollen. Dat wil niet zeggen dat er geen probleem is. Want momenteel zitten de scholen in onze gemeenten allemaal bij een andere leverancier, en leggen hun busjes dagelijks tussen de 20km en de 60km af om die maaltijden in Destelbergen te krijgen.
Maar de schoolsnacks (‘s middags en ‘s avonds) kunnen we zeker onder de loep nemen.
Hebt ge u zich ooit al afgevraagd hoeveel het kost om uw kind elke dag twee snacks mee te geven naar school? Ik wel, want ik heb hier een vijfjarige rondlopen. Waar ik van omver viel: het is goedkoper om uw kind elke dag een variatie aan ultrabewerkte koeken mee te geven, dan een variatie aan vers fruit.
Ik nam de proef op de som en ging naar het Destelbergse filiaal van een niet-nader-benoemde Duitse keten die rijmt op Knaldi.
Daar zocht ik naar de goedkoopste producten binnen hun categorie, die ook transporteerbaar, en zonder klodden eetbaar zijn door een vijfjarige (sorry pruim, perzik en nectarine). Zoals ge kunt zien: enkel een banaan is goedkoper dan een reeks van koek en gebak.
Wie twee keer koek en gebak meegeeft met zijn of haar kind, die kan er zich vanaf maken voor 40 cent, per schooldag. Gerekend over alle schooldagen, geeft een gezin met twee kinderen jaarlijks ~194 euro uit wanneer men tweemaal koek of gebak meegeeft1. Een gezin dat vers fruit wil voorzien betaalt 73% meer, met ~334 euro per jaar.
Dat is… *tromgeroffel* … ongeveer ÉÉN EURO per schooldag per kind. Geen toeval.
Kortom:
De Vlaamse subsidies, cogefinancierd door de lokale overheden, dekken de prijs volledig af.
Door het aanbieden van schoolsnacks te organiseren op het niveau van de school, en met coordinatie van de gemeente, spaart een gezin per kind 167 euro uit. Een gezin met 2 kinderen spaart 334 euro per jaar uit.
Interessant: dat betekent dat ouders niet langer fruit moeten staan snijden tijdens de ochtendrush.
Óók interessant: lokale overheden kunnen hier een korte-ketenverhaal van maken.
Lees ook
Bon, wat houdt Destelbergen tegen?
Dat vroeg ik me ook af. Daarom ging ik eerst gaan kijken in het bestuursakkoord. Voor deze legislatuur, in het akkoord tussen Open VLD en N-VA, voor de periode ‘25-’30 lezen we het volgende:
Datzelfde MOS, waar we het hoger al over hadden, stopt vanaf september 2026 met bestaan. Laten we eerlijk zijn, het is een platte besparingsoperatie van 2.5 miljoen euro, maar dit argument van bevoegd minister Brouns (CD&V) snijdt wel hout:
We stellen vandaag vast dat heel wat scholen duurzaamheid ondertussen structureel hebben verankerd in hun werking en kunnen daarvoor gebruikmaken van andere ondersteuningskanalen.
Met andere woorden: voor elk van de negen thema’s vallen er wel ergens subsidies los te peuteren. Zo ook rond duurzame voeding: lokale overheden, en de scholen op hun grondgebied, kunnen namelijk gebruik maken van die projectsubsidies gezonde voeding van minister Gennez (Vooruit).
Dus waarom doet onze gemeente niet mee?
Op de gemeenteraad van 23 oktober ‘25 ondervroeg ik de bevoegde schepen, Eva Rombaut (N-VA), waar al heel wat intern mailverkeer aan vooraf ging.
Ik weerleg hieronder haar argumenten.
Argument 1: te veel werk voor de leerkrachten
Scholen kunnen die taak er niet bijpakken.
Het is net de bedoeling dat scholen integraal ontzorgd worden. Zij moeten ervoor zorgen dat het onderwijzend personeel er geen extra werk bij krijgt. Men wil de lokale besturen inschakelen zodat er een incentive is om de verse producten ook lokaal te gaan sourcen. Met andere woorden: om korte-keten-projecten op te zetten.
Argument 2: dat kost te veel
Alles wat wij als lokale overheid en scholen reeds uitgeven mogen we niet meerekenen in de cofinanciering. Dat zou ons 158.000 euro kosten. Ook hebben wij geen personeel om dat te cöordineren. Met andere woorden: wij willen dat niet betalen.
Ik heb uitgebreid contact gehad met het kabinet van minister Gennez en ik kan bevestigen: bestaande projecten, en reeds lopende subsidies (zoals Oog voor Lekkers), komen wel degelijk in aanmerking. Nog meer goed nieuws: ook personeelskosten tellen als eigen deel. Dat dit niet zou mogen is een misverstand dat ontstaan is door een foute communicatie van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten2.
We kunnen de volgende vlugge berekeningen al maken:
Op basis van informeel bekomen cijfers weet ik dat er alvast in 1 school is waar het oudercomité 11,6 euro per kind aan fruit betaalt.
Ook met Oog voor Lekkers hebben we nog eens 8,0 euro per kind.
Stel dat je 1 ambtenaar voor 20% betaalt om de logistiek te regelen en de korte keten op te zetten, dan kom je ruwweg op 4,4 euro per kind3.
Als je die bedragen optelt voor 2172 kinderen, dan kom je reeds aan ~52.000 euro. Dat betekent dat er nog slechts 106.000 euro gevonden moet worden.
Dat lijkt veel, maar dat is het eigenlijk niet. Dat is ongeveer 7,5 euro per stemgerechtigde Destelbergenaar, per jaar. Of, als ge 80 jaar schikt te worden: 465 euro doorheen heel uw leven. Daar tegenover staat dan wel dat, indien ge twee kinderen grootbrengt, 3000 euro4 minder moet betalen5 aan schoolsnacks.
Argument 3: scholen doen al genoeg rond gezonde voeding
“Onze scholen hebben hier geen interesse in, want ze doen al heel veel rond gezonde voeding. We willen hen zelf de keuze geven.”
Op de Taskforce Onderwijs van 16 mei 2025 heeft de schepen verkondigd dat het lokale bestuur geen interesse heeft. De mening van de scholen is eigenlijk nooit gevraagd. Logisch: als een lokaal bestuur aangeeft dat ze geen interesse hebben, dan heeft het ook geen zin meer om het aan de scholen te vragen. It takes two to tango.
Eerst en vooral is het niet nodig dat elke school deelneemt. Meer nog, een lokaal bestuur kan zelf een groeipad uittekenen, waardoor men de deelnemende scholen één voor één laat instappen. Ook een logische afbakening (zoals enkel kleuters) is mogelijk.
Ik geloof ook niet dat het nodig is om alle scholen te laten deelnemen. Het profiel van de scholen op ons grondgebied loopt nogal ver uiteen. Uit de rapportage van de Vlaamse overheid over de leerlingenkenmerken6 leren we bijvoorbeeld dat het aandeel van de leerlingen dat in aanmerking komt voor een schooltoeslag sterk verschilt.
Tot 40% van de leerlingen van de Gemeentelijke Basisschool, Pius X en De Klaver komen in aanmerking voor een schooltoeslag. Dat verschilt sterk van de andere drie scholen: de Sportbasisschool, Wonderwijs en De Parel.
Ge kunt uzelf deze vragen stellen:
Is het nodig om de kinderen van ouders te subsidiëren die zonder problemen gezonde snacks kunnen aanbieden?
Door coordinatie op lokaal niveau te trekken bestaat de kans dat ge die verantwoordelijkheden wegpakt van een goed-functionerend oudercomité. Is dat nodig, wetende dat hun werking ook voor samenhorigheid, en verbintenis7 zorgt?
De vraag stellen is ze beantwoorden: niet alle scholen hebben hier nood aan.
En nu?
Op basis van de interpellatie op de gemeenteraad van 23 oktober ‘25 blijft de schepen overtuigd van de feiten die zij voorgeschoteld kreeg: dat personeelskosten, lopende projecten en bestaande subsidies niet in aanmerking komen voor het eigen deel.
Vooruit vraagt dat de bevoegde schepen:
contact opneemt met het kabinet van minister Gennez, om zo correcte informatie te verzamelen.
de garantie biedt aan de scholen in Destelbergen dat zij niet zullen belast worden met een extra takenpakket indien zij wensen in te tekenen op de projectsubsidies.
de projectsubsidies opnieuw ter stemming brengt op de taskforce onderwijs.
Op deze manier hoop ik dat enkele scholen kunnen warmgemaakt worden om alsnog gezonde voeding aan te bieden op school en ouders te ontzorgen, en dat ze intekenen op de projectsubsidies in juli 2026.
De meeste basisscholen op in Destelbergen verplichten minstens reeds éénmaal fruit.
Dat is een belangenorganisatie van de lokale besturen waar door lokale besturen vaak naar gekeken wordt bij het ontrafelen van complexe dossiers.
Dat betekent wel dat er minder geld overblijft om rechtstreeks fruit aan te kopen. Ik maak hier verder een assumptie dat er geen volledige euro per dag nodig is om kinderen dagelijks gezonde snacks te geven wegens schaalvoordelen. En dat het overige deel gebruikt wordt voor logistiek.
2 kinderen maal 9 jaar kleuter en lage school maal 166,84 euro per jaar.
De cynicus zal mij erop wijzen dat belastingen ook door iemand betaald worden. Maar als een gemeente(school) niet intekent op de subsidies, dan betalen haar inwoners wel voor de subsidies van andere gemeenten, maar krijgen ze die zelf niet.
Deze worden ook wel GOK-indicatoren genoemd.
Er wordt de laatste tijd vaak gesproken over revillaging. Dat gaat over de oproep om bewust een ‘dorp’ te bouwen of te versterken rondom het gezin. Dit netwerk helpt om het ouderschap te delen en biedt de ouders de ruimte om vrijer te ademen, waardoor ze minder snel opgebrand raken. (zie ook dit boek) Een oudercomité is zo een informeel netwerk waar ouders in aanraking komen met elkaar.